Người nước ngoài trở thành vua rác thải thế nào

Người bạn mới sang định cư tại Boston, chưa có việc làm, chiều nào cũng đi dạo lòng vòng trong các khu phố “thị sát” tìm hiểu cuộc sống người dân láng giềng. Một hôm anh gọi điện nói chuyện với tôi như thông báo khám phá ra một điều thú vị, là nhà ai cũng có hai ba thùng rác. Cứ đến chiều Thứ Tư, người ta kéo mấy thùng rác ra để ven đường, mà thùng rác nhà nào nhà nấy đều to. Những nhà ở khu phố sang trọng, thùng rác lại càng to hơn nữa. Anh biết là có mấy loại rác, “chỉ thu rác tái chế thôi cũng sống ngon lành”.

Đúng là như vậy. Nhưng để trở thành ông “vua rác” như David Dương nổi tiếng trong cộng đồng người Việt ở Mỹ là điều không dễ dàng. Rồi anh bạn hào hứng kể, hôm đi xe điện ngầm với gia đình bà chị, thấy có mấy cái áp phích dán trong xe, đại thể: “Chỉ cần nhặt giấy vụn và các thứ rác tái chế, có thể kiếm được ba triệu rưỡi đô la mỗi năm”. Thế là câu chuyện về rác giữa người bạn và tôi râm ran suốt hơn tiếng đồng hồ.

Bãi chôn rác có chất phóng xạ – Nguồn: TexasWest.com

Trên bình diện rộng lớn, thì lượng rác thu gom và tái chế ở đất nước này thật khủng khiếp. Người Mỹ thải rác vô địch thế giới, tính theo đầu người từ năm trăm đến sáu trăm ký mỗi năm. Tại tiểu bang New York, người dân thải rác gấp đôi số lượng trung bình, riêng số rác tại thành phố New York, mỗi ngày cần phải có 600 chiếc xe loại trọng tải bốn tấn mới có thể dọn dẹp hết rác. Cho nên New York có nhiều nhà máy tiêu hủy rác hơn cả các tiểu bang khác nhưng cũng không còn chỗ chứa rác, phải sử dụng nhiều địa điểm khác tại các tiểu bang lân cận.

Tuy thế, một báo cáo quốc gia môi trường về giải quyết vấn đề rác 2014, New York nhiều rác nhưng không phải là tiểu bang có tỷ lệ  rác tái chế cao. California, Maryland, Florida, Washington, Alaska chiếm tỷ lệ rác tái chế cao hơn các tiểu bang khác rất nhiều, trong khi đó, ở Texas thì lượng rác tái chế rất thấp. Với số lượng rác tái chế các loại thì giấy chiếm tỷ lệ cao nhất, kế đến là rác “sân vườn”, nhựa… (xem biểu đồ). Nói chung lượng rác tái chế hằng năm ở Mỹ rất nhiều, lượng nhôm tái chế có thể dùng cho sản xuất gấp 71 lần số máy bay hiện có trong nước Mỹ. Còn sắt thì đủ xây cả thành phố Manhattan. Ngoài ra còn nhiều thứ kim loại khác từ máy móc, xe cộ hư hỏng vất bỏ ngoài đường gần mười ngàn chiếc mỗi tháng. Đặc biệt, còn có những loại rác công nghiệp quốc phòng và y tế chứa chất phóng xạ các cấp độ. Loại rác “nguy hiễm” này, chỉ có đem chôn, chứ không tái chế sử dụng lại được.

Rác tái chế kim loại của công ty Gold Metal qua 3 thế hệ – Ảnh: Elizabeth Lavin

Với từng gia đình, rác là đồ bỏ đi. Đương nhiên là vậy. Nhưng với một báo cáo môi trường quốc gia Hoa Kỳ, được tóm gọn lại trong vài dòng để thấy rác chỉ có một phần nhỏ xíu không thể tái chế được, số còn lại, quy ra thành giá trị tiền bạc lên đến 100 tỉ đô mỗi năm. Một con số mơ ước của nhiều quốc gia châu Phi cho nền kinh tế cả nước. Người bạn tôi khi nghe đến con số này cũng thốt lên kinh ngạc. Câu chuyện về rác càng lúc càng sôi nổi, đến nỗi tôi hỏi đùa anh có muốn làm “vua rác”, thì hãy bắt đầu những công việc như các thành viên gia đình David Dương, là đi lượm carton, lon nhôm, chai nhựa bán “ve chai”. Đừng coi chuyện lượm “ve chai” là nhỏ. Hãy tìm bô rác của những tiệm bán thức ăn nhanh. Cứ một ngàn đô doanh thu từ bán thức ăn, tiệm sẽ thải ra chừng một trăm ký rác tái chế.

Theo những chia sẻ của “vua rác” David Dương, Tổng giám đốc một trong những công ty rác tái chế quy mô lớn ở California, rác thu gom được phân loại thì có đến bảy mươi phần trăm có thể tái chế. Thật ra, đây là con số quá lý tưởng cho nghề tái chế rác. Một con số khảo sát mức độ thải rác của một người sống ở Mỹ cả đời cho kết quả như thế này: 10,000 chai lọ, 17,500 lon đồ hộp, 500 ký giấy, 4 chiếc xe hơi, 48 vỏ xe và 26 tấn rác sân vườn, kim loại và đồ dùng gia đình. Thực tế, tùy theo tiểu bang, rác có khả năng tái chế cũng không quá năm mươi phần trăm. Hơn phân nửa lượng rác các loại còn lại, đều phải đem chôn hay thiêu hủy. Phần nhiều, thành phố nào cũng có từ hai đến ba hoặc nhiều hơn các khu vực chôn rác với quy mô hàng ngàn mẫu. Tôi không ngạc nhiên khi nghe người bạn nói, mấy lần anh cùng mấy ông bạn hàng xóm đi xe ngang qua bãi chôn rác, thoảng nghe mùi hôi bay trong không khí.

Bãi chôn rác tại Loop 12 và xa lộ I-30 Dallas County – Nguồn: Aubudon Club

Chuyện này bình thường thôi. Rác mà thơm mới là chuyện lạ. Ngay như người ở Texas, có dịp đi ngang qua bãi rác ở khu vực Loop 12 và xa lộ I-30, thấy có hồ nước xanh, cây cối bao quanh xanh tươi, thỉnh thoảng bốc mùi khi trời nắng nóng. Kỹ thuật chôn rác là phương pháp cổ điển, tuy được kiểm soát gắt gao và xử lý tốt nước thải từ hầm rác thoát ra ngoài hồ lắng vẫn không thể mất mùi, vì chỉ có nhà máy giải quyết nước thải mới thực hiện nhiệm vụ biến nước dơ thành nước sạch dùng cho tưới cây nông nghiệp hay thậm chí các khu vực thiếu nước có thể đưa qua máy lọc hiện đại biến thành nước sạch uống được.

Rác sau thời gian đem chôn, được lấy lên biến thành phân bón cho ngành nông nghiệp. Nhưng việc này cũng không dễ chút nào, vì trước khi tiến hành, lại phải phân loại rác cho thích hợp với việc tạo phân. Phần rác rưởi không tiêu hủy được, thì có kỹ thuật trộn hóa chất ép thành khối cứng như bê tông. Người Nhật đã từng dùng rác ép để đắp đê chắn sóng, còn người Mỹ đã từng dùng loại rác ép này xây dựng phi trường Kennedy ở New York. Những công việc chôn rác, ép rác không thể tái chế được đòi hỏi diện tích  khu đất lớn và tiền vốn đầu tư thiết bị cao nên hầu hết thành phố thu tiền rác mỗi gia đình qua tiền nước tiêu dùng, mới đủ kinh phí điều hành mọi hoạt động giải quyết rác. Sở Thủy cục và Môi trường thành phố quy định, xài thùng rác to thì trả tiền nhiều, xài thùng rác nhỏ thì trả tiền ít.

Dây chuyền phân loại rác – nguồn wasteadvantagemag.com

Cho nên cốt lõi vấn đề là đừng thải rác ra nhiều quá, hay chí ít cũng phân loại riêng rác tái chế. Chẳng hạn giấy vụn được tái chế thành giấy mới, chai thủy tinh biến thành sợi thủy tinh, lon nhôm, chai nhựa được nấu chảy ra tái sử dụng. Cứ nghĩ một cách đơn thuần, mỗi tấn rác được sử dụng, chúng ta lại tiết kiệm được một tấn nguyên liệu và thành phố lại tránh được một tấn cặn bã phải tiêu hủy hoặc chôn vùi. Không ít các thành phố đã quy định hạn chế hoặc không được sử dụng bao nilon dùng đựng đồ ở các chợ, siêu thị. Những loại rác này, không phải không tiêu hủy được, nhưng rất tốn kém và làm ô nhiễm môi trường. Thành phố cũng quy định xử phạt luôn cho những ai thải rác “hầm bà lằng xán cấu” vào chung thùng rác thông thường.

Trở lại chuyện rác tái chế, người bạn tôi kể gia đình bà chị rất cẩn thận, bỏ rác loại nào theo loại ấy, thậm chí còn “quởn” bỏ riêng chai nhựa nước uống, lon nhôm một bao. Anh nói với tôi chuyện thu tiền rác của thành phố là không công bằng, các nhà máy rác tái chế thu lợi mỗi năm tiền tỉ. Nhà nào thùng rác tái chế cũng đầy ứ ra đấy làm giàu cho giới chủ và nhà nước lại được thu tiền thuế doanh nghiệp. Nghe ra chút có lý. Nhưng đó lại là nghịch lý, rác tái chế hay bất kỳ thứ rác gì đầy ứ tràn ra ngoài miệng không đậy nắp thùng được, xe hốt rác cũng chẳng thèm đổ. Môi trường vệ sinh sạch sẽ là thế. Mấy người đi nhặt “ve chai” bươi móc thùng rác nhà người khác làm văng tung tóe ra ngoài, cảnh sát thấy vẫn bị phạt như thường.

Không biết hai ba tuần sang Mỹ, đi lòng vòng trong các khu xóm, bạn tôi nhận ra thêm được điều gì mới lạ. Anh tự dưng gọi điện nói chuyện với tôi về rác, lại còn phân biệt nhà giàu xài thùng rác to. Tức nhiên điều anh không nói, là nhà nghèo xài thùng rác nhỏ. Xét ra, điều anh nhận xét cũng khá khôi hài.

Phân loại rác – Nguồn: WasteSolution

Quý khách có nhu cầu tìm mua các loại thùng rác bằng nhựa, thùng đựng rác công cộng, thùng rác công nghiệp cao cấp, thùng rác y tế,…Vui lòng đến ngay với Hành Tinh Xanh qua địa chỉ 488 Minh Khai – Hai bà Trưng – Hà Nội và 167/2 đường Bờ Bao Tân Thắng, Q.Tân Phú, TP.HCM hoặc có thể liên hệ 0981.228.766 – 0912.026.829 để được nhận được báo giá và những tư vấn chi tiết nhất về sản phẩm mà bạn mong muốn.

Categories: Tin tức